Świąd towarzyszy czasami każdemu z nas i potrafi solidnie dokuczyć. Bez względu na to, czy wywołany jest przez czynniki wewnętrzne, czy zewnętrzne, zawsze jest odczuciem nieprzyjemnym, a czasami wręcz nie do zniesienia – szczególnie wtedy, kiedy jest przewlekły, rozległy lub uporczywy. Niektórzy mówią, że to uczucie zdecydowanie gorsze od bólu. Jak sobie z nim radzić?
Patomechanizm świądu
Ustrój naszego organizmu odbiera bodźce, do których zaliczyć można energię mechaniczną, cieplną, chemiczną i świetlną. Receptory, a więc wyspecjalizowane komórki i narządy zmysłowe przetwarzają je na impulsy nerwowe, które są swoistymi informacjami ze środowiska wewnętrznego i zewnętrznego dla ośrodkowego układu nerwowego. W momencie dotarcia impulsu świądogennego do kory mózgu, wyzwalany jest odruch drapania skóry.
Do klasycznych mediatorów świądu, a więc bodźców pobudzających skórne receptory nerwowe i wywołujących świąd, wydzielanych przez tkankę limfatyczną skóry zalicza się histaminę, serotoninę, neuropeptydy, prostaglandyny oraz pochodne kinin. Z jednej strony świąd dzieli się ze względu na jego nasilenie: może być umiarkowany i intensywny, jednak granice są niezwykle elastyczne – wszystko zależy od naszych indywidualnych odczuć. Z drugiej natomiast może być on ogólny lub ograniczony. Do przyczyn należą:
- Czynniki zewnętrzne: ciepło, zimno, ucisk, toksyny, itp.
- Choroby skóry: dermatozy (np. niskie natłuszczenie skóry); infekcje bakteryjne, grzybicze oraz schorzenia wywołane przez pasożyty zwierzęce (np. ukąszenia owadów, grzybica, wszawica); uszkodzenia fizyczne skóry (np. oparzenia słoneczne, przesuszenie); alergie i schorzenia immunologiczne (np. atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, wyprysk), nowotwory
- Czynniki i bodźce wewnętrzne (ogólnoustrojowe): np. schorzenia wątroby, nerek, hematologiczne, endokrynologiczne, układu nerwowego, nowotwory
Możliwości leczenia
Ze względu na fakt, iż świąd sam w sobie nie jest chorobą, a jedynie objawem determinowanym przez wiele czynników etiologicznych, podstawą leczenia jest odpowiednia diagnoza. W ogólnym leczeniu chorób ze świądem stosuje się głównie leki antyhistaminowe, neuroleptyki, glikokortykosteroidy oraz miejscowe preparaty wspomagające w postaci maści i żelów, jak np. Fenistil żel – www.apteka-melissa.pl/produkt/fenistil-zel-30-g, które działają chłodząco i łagodząco, blokując działanie histaminy i uniemożliwiając jej wiązanie się z receptorami.
